ŞİİRİN DEĞERLERİ: ”ŞİİRİMİZ MOR KÜLHANİDİR ABİLER” / ECE AYHAN

Ece Ayhan (Çağlar) 1931 yılında Muğla’nın Datça ilçesinde doğdu. İlk-orta öğrenimini İstanbul’da tamamladı. Ankara Siyasal Bilgiler Fakültesi mezunu olan sanatçı, Gürün, Alaca ve Çardak ilçelerinde bir süre kaymakamlık yaptı. 1966’da memurluktan ayrıldıktan sonra İstanbul’a geldi. Sinematek’te, Meydan Larousse ve E Yayınları’nda çalıştı.

Yort Savul

1. Atlasları getirin! Tarih atlaslarını!
En geniş zamanlı bir şiir yazacağız

2. Harbi karşılık verecek ama herkes
Göğünde kuş uçurtmayan şu üç soruya

3. Bir, Yeryüzüne nasıl dağılmıştır
Tarihi düzünden okumaya ayaklanan çocuklar?

4. İki, Daha yavuz bir belge var mıdır ha
Gerçeği ararken parçalanmayı göze almış yüzlerden?

5. Üç, Boğaziçi bir İstanbul ırmağıdır
Nice akar huruc alessutanlarda bayraksız davulsuz?

6. Nerede kalmıştık? Tarihe ağarken üç ağır yıldız
Sürünerek geçiyor bir hükümet kuşu kanatları yoluk

7. Çocuklar ile bile muhbirler! ve bütün ahali!
Hep birlikte, üç kez, bağırarak yazınız

8. Kurşun kalemle de olabilir
Yort Savul!

Ece Ayhan

İkinci Yeni’nin önemli ve farklı bir yerdeki temsilcisi olan şairimizin 1954 yılında Türk Dili dergisinde ilk şiiri yayınlandı. Daha sonra ise Türk Dili, Varlık, Yenilik, Seçilmiş Hikayeler, Pazar Postası, Yeditepe dergilerinde şiirleri yayınlandı.

İlk basılan kitabı olan (1959) Kınar Hanımın Denizleri oldukça ilgi çekti. Şair, özgün çağrışım ve göndermeler içeren şiirleriyle farklı bir tarz oluşturdu.

Bakışsız Bir Kedi Kara (1965) ve Ortodoksluklar (1968) Ece Ayhan’ın özel diliyle yazdığı önemli eserleridir. 1973 yılında ise sokağın dilini okurlarına taşıyan Devlet ve Tabiat kitabı yayınlandı. Bu kitabı 1977 yılında eserle aynı isimdeki şiirinin ve daha önce yayınlanan kitaplarının da yer aldığı Yort Savul izledi. Daha sonra Zambaklı Padişah (1981) ve Tarihin Düzünden okunduğu Çok Eski Adıyladır (1982) şiir kitapları basıldı.

Şiirimizin özgün değeri Ece Ayhan;

“İster doğruyla bağlantısı içinde kavransın isterse kavranmasın, şiir imgelerin sanatıdır. Belirti ve görüntülerle ilgilidir.”

diyordu.

Ece Ayhan; tarihsel olaylar, şehir hayatı, gözlemler, özel kelimeler ve çağrışımları ile kendine özgü bir dil ve şiir yarattı. İlk bakışta kolay anlaşılamayan fakat içine girdikçe aydınlanmaya başlayan şiirleri sanatçıyı ikinci yeni içinde ayrıksı bir yere oturtmuştur.

Şair, üç yıl İsviçre’de tedavi gördü ve bir kaç kez beyin ameliyatı geçirdi. İsviçre’den döndükten sonra İstanbul’da ve Bodrum-Gümüşlük’te bir süre yaşadıktan sonra Çanakkale’ye yerleşti.

Rahatsızlığı nedeniyle tedavi gördüğü Çanakkale’den ayrılarak İzmir Büyükşehir Belediyesi Gürçeşme Huzurevi’ne yerleşti ve 12 Temmuz 2002’de kaldırıldığı Eşrefpaşa Hastanesi’nde yaşamını kaybetti.

Şair, 16 Temmuz 2002’de, Çanakkale’nin Eceabat ilçesi Yalova köyünde toprağa verildi.

MOR KÜLHANİ
1. Şiirimiz karadır abiler

Kendi kendine çalan bir davul zurna
Sesini duyunca kendi kendine güreşmeye başlayan
Taşınır mal helalarında kara kamunun
Şeye dar pantolonlu kostak delikanlıların şiiridir
Aşk örgütlenmektir bir düşünün abiler

2. Şiirimiz her işi yapar abiler

Valde Atik’te Eski Şair Çıkmazı’nda oturur
Saçları bir sözle örülür bir sözle çözülür
Kötü caddeye düşmüş bir tazenin yakın mezarlıkta
Saatlerini çıkarmış yedi dala gerilmesinin şiiridir
Dirim kısa ölüm uzundur cehennette herhal abiler

3. Şiirimiz gül kurutur abiler

Dönüşmeye başlamış Beşiktaşlı kuşçu bir babanın
Taşınmaz kum taşır mavnalarla Karabiga’ya kaçan
Gamze şeyli pek hoş benli son oğlunu
Suriye hamamında sabuna boğmasının şiiridir
Oğullar oğulluktan sessizce çekilmesini bilmelidir abiler

4. Şiirimiz erkek emzirir abiler

Đlerde kim bilir göz okullarına gitmek ister
Yanık karamelalar satar aşağısı kesik kör bir çocuğun
Kinleri henüz tüfek biçimini bulamamış olmakla
Tabanlarına tükürerek atış yapmasının şiiridir
Böylesi haftalık resimler görür ve bacaklanır abiler

5. Şiirimiz mor külhanidir abiler

Topağacından aparthanlarda odası bulunamaz
Yarısı silinmiş bir ejderhanın düzüşüm üzre eylemde
Kiralık bir kentin giriş kapılarına kara kireçle
Şairlerin ümüğüne çökerken işaretlenmesinin şiiridir
Ayıptır söylemesi vakitsiz Üsküdarlıyız abiler

6. Şiirimiz kentten içeridir abiler

Takvimler değiştirilirken bir gün yitirilir
Bir kent ölümünün denizine kayar dragomanlarıyla
Düzayak çivit badanalı bir kent nasıl kurulur abiler?

MEÇHUL ÖĞRENCİ ANITI
Buraya bakın, burada, bu kara mermerin altında
Bir teneffüs daha yaşasaydı,
Tabiattan tahtaya kalkacak bir çocuk gömülüdür
Devlet dersinde öldürülmüştür.

Devletin ve tabiatın ortak ve yanlış sorusu şuydu:
– Maveraünnehir nereye dökülür?
En arka sırada bir parmağın tek ve doğru karşılığı:
– Solgun bir halk çocukları ayaklanmasının kalbine!dir.

Bu ölümü de bastırmak için boynuna mekik oyalı mor
Bir yazma bağlayan eski eskici babası yazmıştır:
Yani ki onu oyuncakları olduğuna inandırmıştım

O günden böyle asker kaputu giyip gizli bir geyik
Yavrusunu emziren gece çamaşırcısı anası yazmıştır:
Ah ki oğlumun emeğini eline verdiler

Arkadaşları zakkumlarla örmüşlerdir şu şiiri:
Aldırma 128! İntiharın parasız yatılı küçük zabit okullarında
Her çocuğun kalbinde kendinden büyük bir çocuk vardır
Bütün sınıf sana çocuk bayramlarında zarfsız kuşlar gönderecek

BAKIŞSIZ BİR KEDİ KARA
Gelir bir dalgın cambaz. Geç saatlerin denizinden.
Üfler lambayı. Uzanır ağladığım yanıma. Danyal
yalvaç için. Aşağıda bir kör kadın. Hısım. Sayıklar bir
dilde bilmediğim. Göğsünde ağır bir kelebek. İçinde
kırık çekmeceler. İçer içki Üzünç Teyze tavanarasında.
İşler gergef. İnsancıl okullardan kovgun. Geçer
sokaktan bakışsız bir Kedi Kara. Çuvalında yeni ölmüş
bir çocuk. Kanatları sığmamış. Bağırır Eskici Dede.
Bir korsan gemisi! girmiş körfeze.